رویکرد «معضله شناختی» به مسائل عصر میانۀ ایران
نویسندگان
چکیده
عصر میانۀ تاریخ ایران که قریب به نه قرن به طول انجامید، یکی از مهمترین و اثرگذارترین ادوار تاریخی این سرزمین به حساب می آید. تغییر دین، ظهور مکاتب فکری و فرق مذهبی به همراه بروز تحولات گستردۀ سیاسی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، دگرگونی های عمیق و همه جانبه ای را در این سرزمین رقم زد و معضله های بنیادینی را از درون خود خلق کرد. مسأله اصلی در پژوهش حاضر این است که پدیده ها و رخدادهایی که در برهۀ زمانی قرون اول تا نهم هجری در ایران زمین به وقوع پیوست، کدام صورت بندی از «معضله های عصری» را پدیدار ساخت؟ و این امر ریشه در کدام روندهای نسبتاً پایدار تاریخی داشت؟ برای دستیابی به یافته های توصیفی، به سیاق پژوهش های تاریخی، اطلاعات و داده های تاریخی از منابع و مأخذ موجود استخراج شدند و سپس یافته های توصیفی به عنوان موادی برای شکل دادن به یک طرح تفسیری بکار گرفته شده اند. از شواهد و مدارک تاریخی چنین مستفاد می شود که در عصر میانه تاریخ ایران سه ضلعی به هم پیوسته ای از معضله های عصری پدیدار شد. این معضله ها عبارت بودند از: 1) معضلۀ تهاجم ادواری بیگانگان و ناپایداری سیاسی با دوام 2) معضلۀ تغییر دین و منازعات پایدار مذهبی ـ فرقه ای 3) معضلۀ شکاف های فعال اجتماعی و تشدید وضعیت موزائیکی جامعه. یافته های موجود نشان می دهد که رابطه رخدادها با این معضله ها و همچنین ارتباط متقابل معضله ها با خود، به صورت رابطه ای دیالکتیکی برقرار شد. به این ترتیب، داد و ستدی پایدار میان تحولات و معضله های عصری این دوره، صورت گرفت.
منابع مشابه
رویکرد اجتماعی و جمعیت شناختی به مسائل خانوادة معاصر با تأکید بر سقط‌جنین در ایران
در پژوهش حاضر به یکی از مهمترین مسائل خانوادة امروز و برخی از مهمترین الگوها و تعیین‌کننده‌های مرتبط با رویکرد جامعه به پدیدةسقط‌جنین پرداخته شده است. تحولات و مسائل خانوادةامروزطیفی به‌مراتب گسترده‌تر را دربرمی‌گیرد که شامل تغییر نگرش‌ها به سقط‌جنین، بالارفتن سن ازدواج، کاهش بعد خانوار و تقلیل باروری، تغییر در ساختار خانوار مانند افزایش خانوارهای یک‌نفره، زندگی مشترک بدون ازدواج، افزایش طلاق...
متن کاملدلایل رویکرد اندیشه‌ورز‌ان عصر قاجار به خوابنامهنویسی
خوابنامهها، یکی از انواع متون ادبی هستند که گاه در قالب تعبیر خواب و زمانی به صورت شرح یک خواب نگاشته شدهاند. یکی از دورههای تاریخی درخورتوجه از بعد خوابنامهنویسی، عصر قاجاریه است. خوابنامههای عصر قاجار، مضامین انتقادی، سیاسی و اجتماعی را در خود جای دادهاند. در میان این خوابنامهها میتوان به آثاری چون خلسه اعتماد السطنه، رؤیای صادقه سید جمال الدین واعظ اصفهانی، رؤیای صادقه محمد حسن تاج...
متن کاملرویکرد فیلم‌های ایرانی برگزیده شده در جشنواره‌های بین‌المللی به مسائل اجتماعی ایران
در این مقاله، بازنمایی مسائل و معضلات اجتماعی در فیلم‌های ایرانی برگزیده در سه جشنوارة برجستة بین‌المللی شامل کن، برلین و ونیز بررسی شده است. حجم نمونه، برابر با جامعة آماری و 20 فیلم برندة جایزه را دربر می‌گیرد. موضوع کلی و داستان فیلم‌ها حاکی است که در 3/12 درصد صحنه‌ها، محدودیت‌های اجتماعی زنان و دختران و در 6/6 درصد ناهنجاری‌های اجتماعی بازنمایی شده است. همچنین 13 فیلم با مسائل و مشکلات اجت...
متن کاملحمام و کارکردهای اجتماعی آن در سده‌های میانۀ تاریخ ایران
حمام، برخلاف تصوّر رایج، صرفاً، مکانی برای نظافت و تطهیر نبوده و با توجه به ظرفیتها و ویژگیهای خود، دارای کارکردهای اجتماعی و حتی سیاسی در تمام تاریخ ایران بوده است. این کارکردها بیانگر این واقعیت است که حمام به عنوان یکی از عوامل اثرگذار در تاریخ تحوّلات اجتماعی ایران، بهویژه در سده‌های میانۀ اسلامی، نقش و جایگاه مؤثری داشته است. حال، نوشتار حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره‌گیری از م...
متن کاملمقایسه رویکرد سعادالصباح و پروین اعتصامی به مسائل اجتماعی
سعاد الصباح ) 1942 م( و پروین اعتصامی ) 1285 - 1320 ش( از جمله شاعرانیهستند که مضامین اجتماعی را به گون هی شعر درآورد هاند. از مضامین اجتماعیموجود در اشعار این دو شاعر فقر، آزادی خواهی، استبداد ستیزی می باشد. اینپژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس مکتب فرانسه با هدف بررسیتطبیقی مضامین اجتماعی در اشعار سعاد الصباح و پروین اعتصامی نگارششده است.از وجوه اختلاف شعر آن دو این است که در موضوع فقر سعا...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
تاریخ ایرانجلد ۴، شماره ۱۰، صفحات ۰-۰
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023